5.-  ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ Μ.Μ.Ε.

·        Λόγος  «Τύπος καὶ Δημοκρατία»,  29.10.1985

Θεσσαλονίκη,29.10.1985. Αἴθουσα συνεδρίων Διεθνοῦς Ἐκθέσεως, .  Λόγος εἰς τὸ 1ον Παγκόσμιον Δημοσιογραφικὸν Συνέδριον.

Εἰς τὰ πλαίσια τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν 2.300 χρόνων ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως τῆς Θεσσαλονίκης ἐπραγματοποιήθη ἐκεῖ καὶ τὸ πρῶτον παγκόσμιον δημοσιογραφικὸν συνέδριον. Πρῶτον, διότι διὰ πρώτην φορὰν εἰς δημοσιογραφικὸν συνέδριον μετέσχον ἀπὸ κοινοῦ δημοσιογράφοι καὶ τοῦ «ἐλευθέρου κόσμου», τῆς ὁμοσπονδίας των ἑδρευούσης εἰς Βρυξέλλας, καὶ τοῦ «σοβιετικοῦ συνασπισμοῦ», τῆς ὁμοσπονδίας τούτων ἑδρευούσης εἰς Πράγαν.

Τὴν ἔναρξι τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου ἐκλήθη καὶ ἐκήρυξεν ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας Χρῆστος Α. Σαρτζετάκης, ὁ ὁποῖος καὶ προῆλθεν εἰς τὸν ἀκόλουθον χαιρετισμόν :

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ  ΤΟΥ  ΠΡΟΕΔΡΟΥ  ΤΗΣ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΧΡΗΣΤΟΥ  Α.  ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ

ΠΡΟΣ  ΤΟ  ΕΝ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗι

ΠΡΩΤΟΝ  ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ  ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ  ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ

ΜΕ  ΘΕΜΑ  «ΤΥΠΟΣ  ΚΑΙ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»,

ΕΙΣ  ΤΑ  ΠΛΑΙΣΙΑ  ΤΟΥ  ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ  ΤΩΝ  2.300  ΧΡΟΝΩΝ

ΑΠΟ  ΤΗΣ  ΙΔΡΥΣΕΩΣ  ΤΗΣ  ΠΟΛΕΩΣ

 (Θεσσαλονίκη, 29η ᾽Οκτωβρίου 1985)

*******

Κύριε Πρόεδρε,

Μὲ ἰδιαίτερη χαρὰ προσέρχομαι, ἀνταποκρινόμενος εἰς τὴν πρόσκλησίν Σας, ἐδῶ εἰς τὴν πρωτεύουσαν τοῦ ῾Ελληνικοῦ βορρᾶ, τὴν Θεσσαλονίκη μας, γιὰ νὰ κηρύξω τὴν ἔναρξι τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου Σας.

῾Η ἔνταξις τοῦ Συνεδρίου αὐτοῦ εἰς τὶς ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις γιὰ τὰ 2.300 χρόνια ἀπὸ τὴν ἵδρυσι τῆς Θεσσαλονίκης, ὁ παγκόσμιος χαρακτήρας του, ἀφοῦ ἔχει τὸ προνόμιο νὰ συναριθμῇ προσωπικότητες τῆς δημοσιογραφίας σχεδὸν ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου, καὶ ἡ ἐπιλογὴ τοῦ θέματος «Τύπος καὶ Δημοκρατία», ὡς ἀντικειμένου τῶν ἐργασιῶν του, εὑρίσκουν τὴν ἐσωτερική τους δικαίωσι εἰς τὶς ἱστορικὲς ἀλήθειες, ὅτι ἐδῶ κοντὰ εἰς τὴν πόλι αὐτή, εἰς τὴν ὁποία δόθηκε τὸ ὄνομα τῆς ἀδελφῆς τοῦ Μεγάλου ᾽Αλεξάνδρου, ἀναδείχθηκε, μὲ τὴν μοναδικὴ ἐκπολιτιστικὴ ἐκστρατεία τοῦ μεγάλου αὐτοῦ στρατηλάτου, ἡ πρώτη πολιτιστικὴ πρωτεύουσα τῆς οἰκουμένης, ἡ Πέλλα, καὶ ὅτι ἀπὸ ἐδῶ κοντά, ἀπὸ τὰ Στάγιρα τῆς Χαλκιδικῆς, ἐκπορεύθηκε τὸ μεγαλουργὸ πνεῦμα τοῦ πρώτου πολιτειολόγου τῆς ἀνθρωπότητος, τοῦ ᾽Αριστοτέλους, ὁ ὁποῖος ἰδιαιτέρως ἀσχολήθηκε μὲ τὰ προβλήματα, ἀνάμεσα σὲ ἄλλα, καὶ τοῦ πολιτεύματος τῆς Δημοκρατίας. ῎Ετσι ἡ Θεσσαλονίκη μὲ τὴν ἑλληνικὴ ἐκπολιτιστική της παρουσία εἰς τὸν οἰκουμενικὸ στίβο ἐπὶ 2.300 συνεχῆ καὶ ἀδιάκοπα χρόνια ἦτο καὶ ὁ πιὸ κατάλληλος τόπος, γιὰ νὰ ὑποδεχθῇ καὶ νὰ προσφέρῃ τὴν προσήκουσα θαλπωρὴ εἰς τὸ Συνέδριό σας, θαλπωρὴ ἀνάλογη μὲ τὸ οἰκουμενικῆς ἀληθινὰ σημασίας θέμα  Τύπος καὶ Δημοκρατία , μὲ τὸ ὁποῖο πρόκειται νὰ ἀσχοληθῇ.

Κυρίες καὶ Κύριοι Σύνεδροι,

᾽Αναφορὰ εἰς τὸν τύπο προϋποθέτει τὴν ἐλευθερία του. Καὶ ἡ ἐλευθερία αὐτή, περιλαμβανομένη εἰς τὴν εὐρύτερη κατηγορία τῆς ἐλευθερίας τῆς σκέψεως, ἀποτελεῖ στοιχεῖο οὐσιῶδες κάθε δημοκρατικοῦ πολιτεύματος. Τὸν ἀκατάλυτον αὐτὸν σύνδεσμο τύπου καὶ δημοκρατίας ἀναδεικνύει μὲ ἐνάργεια ἡ ἀλήθεια, ὅτι ἡ καθολικὴ ψηφοφορία, ἀδιαφιλονείκητο ἀπόκτημα τῆς Δημοκρατίας, ἔχει νόημα μόνον εἰς τὴν περίπτωσι, ποὺ ὁ κάθε ἐκλογεὺς γνωρίζει νὰ κρίνῃ, πρᾶγμα, ποὺ προϋποθέτει καὶ τὴν ἀκριβῆ πληροφόρησί του καὶ τὴν ἐλεύθερη ἔκφρασι τῶν τάσεων μεταξὺ τῶν ὁποίων καλεῖται, νὰ ἐπιλέξῃ. Καὶ τὰ δύο ὅμως αὐτὰ μόνον ἡ ἐλευθερία τοῦ τύπου ἐξασφαλίζει. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴν πολιτικὴ αὐτὴ σημασία, τὸ ἔντυπο γενικῶς, καὶ μάλιστα ἡ ἐφημερίδα, ἀποτελεῖ οὐσιῶδες στοιχεῖο καὶ γιὰ τὴν διάδοσι τῶν ἰδεῶν, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν δημιουργία τῆς πνευματικῆς καὶ ψυχολογικῆς ἀτμοσφαίρας τῆς συγκεκριμένης κοινωνικῆς ὁμάδος ἢ καὶ ἐθνικοῦ συνόλου, πρὸς τὰ ὁποῖα ἀπευθύνεται. ῎Ετσι ἡ ἐλευθερία τοῦ τύπου εἶναι ὁ χαρακτηριστικὸς δείκτης καὶ τοῦ πολιτικοῦ καθεστῶτος καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου τύπου, εἰς τὸν ὁποῖον ἐνσαρκώνεται ἡ πολιτιστικὴ στάθμη τῆς συγκεκριμένης κοινωνίας.

῞Ομως οἱ σχέσεις μεταξὺ τοῦ τύπου καὶ τῆς Δημοκρατίας εἶναι πολύμορφες, ἀλλὰ καὶ πολύπλοκες. ῾Η ἐλευθερία τοῦ τύπου ὁριοθετεῖται ἀπὸ ὑλικὲς δραστηριότητες ποικίλες, οἱ ὁποῖες ἐπίσης διεκδικοῦν τὴν ἐλευθερία τους. ῎Ετσι, σὲ σχέσι μὲ τὴν ἐκτύπωσι ἀναφαίνεται ἡ ἐλευθερία τοῦ τυπογράφου, σὲ σχέσι μὲ τὴν διανομή, δηλαδὴ τὴν μεταφορὰ καὶ τὴν ἔκθεσι πρὸς πώλησι, ἀναφαίνονται ἡ ἐλευθερία τοῦ μεταφορέως καὶ ἡ ἐλευθερία τοῦ πωλητοῦ (διανομέως, βιβλιοπώλου). ῞Ολες οἱ μερικώτερες αὐτὲς ἐλευθερίες, εἰς τὸ μέτρο, ποὺ ἐμφανίζονται μὲ τὴν προβολὴ ξεχωριστῶν ἢ καὶ ἀντιρρόπων συμφερόντων, τείνουν ἀναγκαίως εἰς τὴν περιστολὴ τῆς ἐλευθερίας τοῦ τύπου ὡς δυνατότητος ἐλευθέρας ἐκφράσεως τῆς σκέψεως. ᾽Ακόμη, ἀφοῦ ὅλες οἱ προκείμενες ὑλικὲς ἐνεργητικότητες ἀσκοῦνται σήμερα ἀπὸ ἐπιχειρήσεις καί, ἐπίσης, τὸ οὐσιῶδες μέρος τῶν πληροφοριῶν τοῦ τύπου ἀντλεῖται ἀπὸ πρακτορεῖα εἰδήσεων, ποὺ εἶναι ὠργανωμένα ὡς ἐπιχειρήσεις, τὸ καθεστὼς τῆς οἰκονομικῆς ἐπιχειρήσεως γενικῶς, καὶ εἰδικώτερον τὸ μέτρον τῆς ἐλευθερίας, ποὺ ἐξασφαλίζει αὐτὸ εἰς τὴν ἐπιχείρησι ἀπέναντι τῆς ἐξουσίας καὶ τῶν ἐνδεχομένων μονοπωλιακῶν τάσεων, ἔχουν εὐθεῖαν ἐπίπτωσιν εἰς τὴν ἐλευθερίαν τοῦ τύπου. ῎Ετσι ἡ τελευταία αὐτὴ ἐμφανίζεται εἰς τὴν πραγματικότητα ὡς συνισταμένη ἀλληλοπροσαρμοζομένων ἐλευθεριῶν, ποὺ εἶναι ἀπὸ τὴν φύσι τους ἑτερογενεῖς.

῾Η πολυπλοκότητα τῶν σχέσεων ἀναφαίνεται καὶ κατὰ τὴν ἀνίχνευσι ἑνὸς ἄλλου προβλήματος : ποιὸς εἶναι ὁ δικαιοῦχος, ὁ τιτλοῦχος τῆς ἐλευθερίας τοῦ τύπου ;  Εἶναι αὐτονόητον, ὅτι ἡ ἐλευθερία τοῦ ἐκδότου δὲν συμπορεύεται πάντοτε μὲ τὴν ἐλευθερία τοῦ συγγραφέως, μερικὲς φορὲς μάλιστα ἡ μία ἀντιμάχεται τὴν ἄλλη. Ἡ ἀντιπαράθεσις αὐτὴ ἐμφανίζεται μὲ ἰδιαίτερη ἐνάργεια εἰς τὶς σχέσεις τοῦ διευθυντοῦ τῆς ἐφημερίδος, ποὺ εἶναι σύμφωνα μὲ τὸν νόμο ἀστικῶς καὶ ποινικῶς ὑπεύθυνος, καὶ τοῦ δημοσιογράφου, ὅταν αὐτὸς ἐπιδιώκῃ τὴν καταχώρισι κειμένου του ἀνεπιθυμήτου ἀπὸ ἐκεῖνον. ῞Ομως ὑπάρχει καὶ ἕνας τρίτος ἐνδιαφερόμενος, ὁ ὁποῖος μάλιστα ἔχει μείζονα ἀξιώσιμα συμφέροντα καὶ ὁ ὁποῖος δυστυχῶς ὄχι σπανίως παραγνωρίζεται ἢ καὶ μυκτηρίζεται.

῾Ο τρίτος αὐτός, ὁ ἐπίσης ἄξιος κάθε προστασίας, εἶναι ὁ ἀναγνώστης. ῾Ο ἀναγνώστης σὲ μιὰ ἀληθινὴ Δημοκρατία - καὶ εἴπαμε, πὼς ὁ τύπος προδίδει καὶ τὴν ποιότητα τῆς Δημοκρατίας, ποὺ ὑπάρχει -  εἶναι ὁ φορεὺς τοῦ δικαιώματος εἰς τὴν σωστὴ πληροφόρησι. Σωστὴ πληροφόρησι σημαίνει, πρῶτον ἀπ᾽ ὅλα, ἀντικειμενικότητα, - στόχος, εἶναι ἀλήθεια, δυσεπίτευκτος. ῾Ο δημοσιογράφος, ποὺ σέβεται στοιχειωδῶς τὸν ἀναγνώστη, ἔχει ὑποχρέωσι, νὰ μὴ ὠθῇ τὴν ἔκφρασι τῆς προσωπικῆς του γνώμης μέχρις ἀλλοιώσεως τῶν γεγονότων καὶ νὰ μὴ ἐπιδίδεται μὲ διαστρεβλωμένη παρουσίασί τους εἰς τὸν πνευματικὸ βιασμὸ τοῦ ἀναγνώστου, ποὺ τυχαίνει νὰ τὸν ἐμπιστεύεται.

Καὶ τοῦ κεφαλαιώδους αὐτοῦ προβλήματος, τὸ ὁποῖον δημιουργεῖ ἡ παραβίασις στοιχειωδῶν ὅρων ἀντικειμενικότητος (ὅπως εἶναι κατ᾽ ἐξοχὴν ἡ χάλκευσις φανταστικῶν εἰδήσεων), τὴν λύσι προσφέρει καὶ πάλιν ἡ Δημοκρατία μὲ τὴν ἀρετὴ τῆς πολυφωνίας. Αὐτὴ δίνει τὴν δυνατότητα εἰς τὸν ἀναγνώστη, νὰ ἐκλέξῃ αὐτόν, εἰς τὸν ὁποῖον θὰ ἐμπιστευθῇ τὴν πληροφόρησί του, ἢ νὰ σχηματίσῃ δική του κάθε φορὰ γνώμη ἀπὸ τὴν ἀντιπαράθεσι τῶν πηγῶν. ῞Ομως τὸ πρόβλημα παραμένει, ὅταν ὁ ἀναγνώστης δὲν θέλει ἢ δὲν ἠμπορεῖ, νὰ διαφύγῃ ἀπὸ τὴν δεσποτεία τοῦ ἐντύπου, ποὺ διαβάζει.

῾Η διεκδίκησις τῆς ἐλευθερίας τοῦ τύπου μέχρι μιὰ σχετικῶς πρόσφατη ἐποχὴ προεβάλλετο ἀποκλειστικῶς ἔναντι τῆς πολιτικῆς, τῆς κρατικῆς ἐξουσίας. Εἰς τὴν βιομηχανικὴ ὅμως περίοδο, ποὺ διανύουμε, μὲ τὴν ἐμφάνισι τέτοιων καὶ τόσων ἐξελίξεων εἰς τὴν τεχνικὴ τοῦ τύπου ὡς τεχνικοῦ ἐργαλείου καὶ εἰς τὶς συμπλεκόμενες ἄλλες ὑλικὲς δραστηριότητες, ὥστε νὰ ἀπαιτοῦνται πλέον σεβαστότατα κεφάλαια γιὰ τὴν ἐπιβίωσι τῆς ἐκδοτικῆς ἐπιχειρήσεως, ὁ στόχος ὑποκαταστάθηκε. ῾Η ἐλευθερία του τύπου εἶναι τώρα, σὲ μιὰ Δημοκρατία, ἔναντι τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας ἀπόκτημα μὴ ἀμφισβητούμενον. Διὰ τὴν ἐπιβίωσί της ὅμως χρειάζεται τώρα, νὰ ὑπολογίζῃ ἄλλον παράγοντα : τὶς οἰκονομικὲς δυνάμεις, ποὺ κατέχουν τὰ ἀναγκαῖα γιὰ τὴν ὕπαρξί της κεφάλαια. ῾Η κριτική, ποὺ ἀσκήθηκε μὲ τὸν χαρακτηρισμὸ τῆς ἐλευθερίας τοῦ τύπου ὡς ψεύδους, ὅταν ὁ τύπος δὲν ἔχει τὴν οἰκονομική του αὐτοδυναμία, δὲν εἶναι καθόλου ἀδικαιολόγητη.

῎Ετσι ἡ ἐξέλιξις, ἡ ὁποία διαγράφεται, σημειώνει σήμερα μιὰ βαθειὰ κρίσι εἰς τὸν τύπο, ποὺ ὅλοι μας τὴν αἰσθανόμαστε. ᾽Απὸ τὸν τύπο ἀξιώνεται πληρέστερη ἐνημέρωσις. ῾Η τεχνικὴ τῆς ἐπικοινωνίας ἀνοίγει τὴν αὐλαία πρὸς ὅλο τὸν κόσμο, ἀλλὰ ἡ ἄντλησις ἀπὸ τὶς ἀντίστοιχες πηγές, ποὺ προβάλλει ἀπαραίτητη λόγῳ τοῦ συναγωνισμοῦ τῶν ραδιοτηλεοπτικῶν μέσων ἐπικοινωνίας, εἶναι ὀδυνηρῶς δαπανηρή. ῾Η τεχνικὴ τῆς ἐκτυπώσεως ἐξελίχθηκε καὶ ἠμπορεῖ, νὰ ἀνταποκριθῇ εἰς τὴν ηὐξημένη αἰσθητῶς ζήτησι, ὅμως οἱ νέες δαπάνες προϋποθέτουν ἐπενδύσεις χωρὶς σύγκρισι πρὸς ἐκεῖνες τοῦ παρελθόντος. ῾Η διαφήμησις, ποὺ ἀντισταθμίζει ἱκανό, πολλὲς φορὲς ἀποφασιστικῆς σημασίας, μέρος τῶν δαπανῶν ἐκδόσεως, κατευθύνεται, ὅπως εἶναι φυσικό, εἰς τὰ μεγάλης κυκλοφορίας ἔντυπα. ῎Ετσι κατολισθαίνουν καὶ αὐτὰ εἰς τὴν χειραγώγησί τους ἀπὸ οἰκονομικὰ συγκροτήματα, ὄχι βεβαίως πάντοτε καθαρότητος προθέσεων, ἐνῷ τὰ μικρῆς κυκλοφορίας ἔντυπα, ὅταν δὲν ἐξαφανίζωνται, λιμοκτονοῦν. ῞Ολοι αὐτοὶ οἱ παράγοντες ὠθοῦν εἰς τὴν συγκέντρωσι τῶν ἐπιχειρήσεων τοῦ τύπου, ἡ ὁποία καὶ ἀποτελεῖ σαφῆ κίνδυνο τῆς πολυφωνίας του. ᾽Ενῷ ἠ ἀνάγκη τῆς ἐπιβιώσεως τοῦ ἐντύπου μὲ τὶς διαφημίσεις ἀπαγορεύει εἰς τὴν ἐφημερίδα τὴν σαφῆ τοποθέτησι, διὰ νὰ μὴ προκαλέσῃ δυσαρέσκειες. ῾Η ἀτολμία τείνει νὰ ἀνυψωθῇ εἰς περιωπὴν θέσεως. ῾Ο τύπος γνώμης κινδυνεύει, νὰ ἐξαφανισθῇ πρὸς ὄφελος τοῦ τύπου πληροφορίας, πληροφορίας ὅμως ἀμφιβόλου ποιότητος, ἀφοῦ πολλὲς φορὲς ἐπιλέγεται τὸ ἐντυπωσιακόν, τὸ ὁποῖο καὶ προτιμᾶται ἀπὸ τὸ οὐσιαστικόν. Οἱ κάτοχοι τῶν κεφαλαίων δεσπόζουν, αὐτοὶ ἐπιβάλλουν συνήθως τὸν προσανατολισμὸ τῆς ἐφημερίδος, μὲ σκοπὸ τὴν ἐπιδίωξι εἴτε ἁπλῶς κέρδους, εἴτε διαμορφώσεως, εὐνοϊκῆς γιὰ ἄλλα συμφέροντά τους, κοινῆς γνώμης. ῾Ο δημοσιογράφος κινδυνεύει, νὰ καταδικασθῇ εἰς τὴν ὑπηρέτησιν ἄλλων συμφερόντων, χάνοντας ἔτσι τὴν ἰδική του ἐλευθερία ἐκφράσεως.

῞Ενα ἄλλο πρόβλημα, ποὺ συνδέεται ἀμέσως καὶ μὲ τὴν ποιότητα τῆς γραφῆς, εἶναι ἀναμφισβητήτως καὶ τὸ πρόβλημα τῶν προσόντων, τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἀξιώνωνται γιὰ τὴν προσπέλασι εἰς τὸ ἐπάγγελμα τοῦ δημοσιογράφου. Πρόβλημα μέχρι σήμερα ἐκκρεμές, ἀφοῦ ἡ προσπέλασις παραμένει ἀπολύτως ἐλεύθερη, χωρὶς καμμιὰ ἐπαλήθευσι τῶν προσόντων, τῶν γνώσεων καὶ τῆς ποιότητος αὐτῶν, ποὺ διεκδικοῦν, νὰ ἀσκήσουν μιὰ τόσον ἀποφασιστικὴ ἐξουσία εἰς τὴν διαμόρφωσι τῆς κοινῆς γνώμης. Εἶναι ἀναμφισβητήτως καὶ αὐτὸ μία ἀπὸ τὶς κραυγαλέες ἀντινομίες τῆς Δημοκρατίας.

Κυρίες καὶ Κύριοι Σύνεδροι,

Αὐτὲς εἶναι μερικὲς ἀπὸ τὶς σκέψεις, τὶς ὁποῖες ὑποκινεῖ τὸ χυμῶδες θέμα τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου σας. ῍Ας μοῦ ἐπιτραπῇ ἀκόμη ἡ ἐπισήμανσις : ἡ σωστὴ ἄσκησις τοῦ ὑψηλοῦ ἐπαγγέλματός Σας, δηλαδὴ ἡ διάδοσις τῶν ἰδεῶν καὶ ἡ ἀντικειμενικὴ πληροφόρησις, ὑπηρετεῖ καὶ ἕνα ὑψηλότερο στόχο. Εἶναι δεῖγμα πολιτισμοῦ, ἀλλὰ καὶ ἀπαλύνει τὶς ὀξύτητες καὶ τὶς βίαιες ἀντιπαραθέσεις, ποὺ ὁπωσδήποτε μόνον θετικὸ στοιχεῖο γιὰ τὴν Δημοκρατία δὲν ἀποτελοῦν. Καὶ ἀκόμη περισσότερο : εἰς τὰς διεθνεῖς σχέσεις προάγει τὴν ἀλληλοκατανόησι μεταξὺ τῶν διαφόρων λαῶν, ποὺ ὁδηγεῖ εἰς τὴν εἰρήνη. Καὶ ὅλοι οἱ λαοὶ ἀναμφισβητήτως μὲ τόσο πάθος ἐπιζητοῦν καὶ ἐπιθυμοῦν τὴν παγκόσμια εἰρήνη.

Μὲ τὶς σκέψεις αὐτὲς κηρύσσω τὴν ἔναρξι τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου Σας, εὐχόμενος τήν, ἀναμενομένη ἄλλωστε, λαμπρὴ ἐπιτυχία του.