ε) ῎Επαινος  Καθηγητοῦ Γεωργίου Παπάζογλου

 

ΕΠΑΙΝΟΣ ΤΟΥ ΤΙΜΩΜΕΝΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ

κατὰ τὴν ἀναγόρευσίν του ὡς ᾽Επιτίμου Διδάκτορος

ΥΠΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Κ. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ

ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΡΑΚΗΣ

(Κομοτηνή, 28η Νοεμβρίου 1996)

 

Σεβασμιώτατε,

Κύριοι ἐκπρόσωποι τῶν Πολιτικῶν, Στρατιωτικῶν καὶ Δικαστικῶν ᾽Αρχῶν,

Κυρίες καὶ  Κύριοι

᾽Αγαπητοὶ Συνάδελφοι,

Φοιτητὲς καὶ Φοιτήτριες,

Αἰσθάνομαι τιμὴ σήμερα καὶ τύχη θαυμαστή, γιατὶ ὡς Πρόεδρος τοῦ Τμήματος ῾Ιστορίας καὶ ᾽Εθνολογίας ὑποδέχομαι στὴν  αἴθουσα τὴν μεγάλη  , κατὰ τὸν Νόμο, τὸν Χρῆστο Σαρτζετάκη καί, κατὰ τὰ κρατοῦντα σὲ ὅλα τὰ ἀνὰ τὸν κόσμο τεμένη τῶν Μουσῶν, καλοῦμαι νὰ ἀρθρώσω τὸν ἔπαινο τοῦ τιμωμένου.

῾Ως Σχολὴ καὶ ὡς Πανεπιστήμιο ἀχθήκαμε, ἔπειτα ἀπὸ πρότασι τοῦ ὁμιλοῦντος, στὴν ὁμόφωνη ἀπόφασι, νὰ ἀποδώσουμε στὸν ἐπίσημο προσκεκλημένο μας τὸν ὑψηλότερο τίτλο, ποὺ μπορεῖ νὰ ἀπονείμῃ ἕνα Πανεπιστήμιο, τὸν τίτλο τοῦ ᾽Επιτίμου Διδάκτορος, ἔχοντας πάντοτε κατὰ νοῦν, ὅτι δὲν θὰ τιμήσουμε ἐμεῖς τὸν Χρῆστο Σαρτζετάκη, ἀλλὰ θὰ μᾶς τιμήσῃ ὁ ἴδιος  μὲ τὴν ἀποδοχὴ τῆς τιμῆς. Γιατί, ὅπως ἔθνη χωρὶς μεγάλη ῾Ιστορία θέλουν τὸ παρελθόν τους, τὸ δέσιμο μὲ γεγονότα σημαντικά, γιὰ νὰ ἐπιζήσουν, ἔτσι καὶ τὸ Πανεπιστήμιό μας, ἔχοντας ἐπιλέξει τὶς προτεραιότητές του, ἕνα νέο σχετικῶς Πανεπιστήμιο, θέλει τὴν ῾Ιστορία του, τὸ δέσιμο μὲ ἀνθρώπους, ποὺ ὑπῆρξαν ὁραματιστές, ἐργάτες κυρίως τοῦ Δικαίου καὶ τῆς ᾽Ηθικῆς, ἀσυμβίβαστοι στὰ ἰδανικὰ καὶ στὶς ἀρχές τους, μὲ ἀνθρώπους, ποὺ θὰ ἀποτελέσουν φωτεινὰ σύμβολα γιὰ τοὺς διδάσκοντες καὶ ἐσαεὶ πρότυπα γιὰ τοὺς φοιτητές μας. Καὶ ἀσφαλῶς φάρο φωτεινὸ θὰ ἀποτελεῖ γιὰ τοὺς ἐπιγενομένους φοιτητὲς καὶ διδάσκοντες τοῦ Πανεπιστημίου μας ὁ ὑψηλὸς σήμερα προσκεκλημένος μας.

 

Κυρίες  καὶ  Κύριοι,

᾽Αγαπητοὶ Συνάδελφοι,

Φοιτητὲς  καὶ  Φοιτήτριες,

῾Η πορεία τοῦ Χρήστου Σαρτζετάκη εἶναι ἡ πορεία τοῦ ἐπιτυχημένου ἀνθρώπου στὴν ἐπιστήμη, ἀλλὰ καὶ στὴν κοινωνικὴ ζωή, ὅπως τὴν γνωρίσαμε λίγες φορὲς στὴν ῾Ιστορία ὡς σήμερα. Αὐτοῦ, ποὺ δὲν ἐπιζήτησε τὴν πορεία τοῦ κισσοῦ, πορεία τόσο γνωστὴ στὶς ἡμέρες μας, ἀλλὰ τοῦ χαμόδενδρου, ποὺ ξεκίνησε μόνο του, ποὺ ὅσο ἀνεβαίνει, κατὰ τὸν Ποιητή, μόνο ἀνεβαίνει. Μόνο ἀνεβαίνει, ποὺ ἀσφαλῶς ξεπερνᾷ κάποτε τὸν κάθε κισσό. Γι᾽ αὐτὸ καὶ πρόκειται γιὰ πορεία στέρεη, ἡ ὁποία δὲν ἐξαρτήθηκε ποτὲ  ἀπὸ τοῦ κύκλου τὰ γυρίσματα.

Στὴν ζωή του, συναρτημένη πάντοτε μὲ ἀγῶνες, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ καθεὶς ἀπὸ ὅσους δὲν στηρίχθηκαν σὲ τίτλους εὐγενείας, σὲ ξένες πλάτες, ἀπ᾽ ὅσους ξεκίνησαν ἀπὸ τὸ μηδέν, γιὰ νὰ κατακτήσουν τὸν κόσμο τῆς ἐπιστήμης, τῆς γνώσεως καὶ τῆς ἠθικῆς, μέρη τῆς δικῆς του ὡς σήμερα πορείας.

᾽Απὸ τὴν μεριὰ τοῦ πατέρα του κατάγεται ἀπὸ τὴν Κρήτη, ἀπὸ τὴν μεριὰ τῆς μητέρας του Πετρούλας ἀπὸ τὴν Φλώρινα, ἐνῷ ὁ ἴδιος μεγάλο μέρος τῆς ζωῆς του τὸ ἔζησε στὸν ῞Εβρο, ὅπου περάτωσε καὶ τὶς πρῶτες τάξεις τοῦ Δημοτικοῦ καὶ ἐν συνεχείᾳ στὴν Θεσσαλονίκη, ὅπου ἀνδρώθηκε. Τύχη ἀγαθὴ δηλαδὴ τὸ θέλησε, νὰ εἶναι ὀ ὑψηλὸς προσκεκλημένος μας καὶ ἀπὸ τὴν ἄποψι αὐτὴ πάνω ἀπὸ τόπους καὶ συμπλέγματα τοπικιστικά, νὰ εἶναι καὶ νοτιοελλαδίτης καὶ Μακεδόνας καὶ Θρακιώτης.

Στὴν Θεσσαλονίκη περάτωσε μὲ ἄριστα τὴν Νομικὴ Σχολὴ τὸ 1950, σὲ ἡλικία μόλις 21 ἐτῶν, καὶ ἀργότερα, μετὰ ἀπὸ στρατιωτικὴ θητεία 27 μηνῶν, ἐπέτυχε πρῶτος, μεταξὺ ὅλων τῶν ὑποψηφίων ὅλων τῶν Δικηγορικῶν Συλλόγων τῆς χώρας, στὶς ἐπὶ δικηγορίᾳ ἐξετάσεις τὸ 1954, ἐπέτυχε πρῶτος μεταξὺ ὅλων τῶν ὑποψηφίων Εἰρηνοδικῶν τὸ 1955, ἐπέτυχε πρῶτος μεταξὺ ὅλων τῶν ὑποψηφίων Παρέδρων Πρωτοδικῶν τὸ 1956. ῾Η πορεία ἀσφαλῶς τοῦ ὑψηλοῦ προσκεκλημένου μας στὸ χῶρο τοῦ Δικαίου ἦτο πάντοτε ἀνωφερὴς καὶ γεμάτη ἀγῶνες, ἀλλὰ καὶ ἀγκάθια καὶ ἀντιδραστικὰ νησάκια, ποὺ καμμιὰ φορὰ σταματοῦν τὴν ὁρμὴ τοῦ ποταμοῦ, κατὰ τὴν ᾽Αμαλία Φλέμιγκ, ὅπως εἶναι κάθε δρόμος ἀρετῆς.

῏Ητο ἡ πορεία, ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Εἰρηνοδικεῖο τῆς Κλεισούρας τῆς Καστοριᾶς τὸ 1955, γιὰ νὰ καταλήξει στὸ ὕπατο ἀξίωμα τοῦ Προέδρου τῆς ῾Ελληνικῆς Δημοκρατίας 30 χρόνια ἀργότερα, τὸ 1985.  Μὲ σταθμοὺς τὸ Πρωτοδικεῖο Θεσσαλονίκης τὸ 1956, τὸ Πρωτοδικεῖο ᾽Αγρινίου τὸ 1959, τὸ Πρωτοδικεῖο Θεσσαλονίκης καὶ πάλι λίγο ἀργότερα, τὸ ᾽Εφετεῖο ᾽Αθηνῶν τὸ 1974, τὸ Προεδρεῖο τοῦ ᾽Εφετείου Ναυπλίου τὸ 1981, τὸν ῎Αρειο Πάγο τὸ 1982. ᾽Ενδιαμέσως, τὸ 1965, θὰ βρεθεῖ μὲ ἐκπαιδευτικὴ ἄδεια στὸ Παρίσι, ὅπου καὶ θὰ κάμει μεταπτυχιακὲς σπουδὲς στὸ Εὐρωπαϊκὸ Κοινοτικὸ καὶ στὸ ᾽Εμπορικὸ Δίκαιο, στὸ ἑνιαῖο ἀκόμη τότε Πανεπιστήμιο τῆς Σορβόννης, ὡς καὶ τὸν ᾽Απρίλιο τοῦ 1967. Τότε, μὲ τὴν δικτατορία, ἀνακαλεῖται, μόνον αὐτὸς ἀπὸ τοὺς ἔχοντες ἐκπαιδευτικὴ ἄδεια Δικαστικούς, καὶ ἐπανατοποθετεῖται στὸ Πρωτοδικεῖο Θεσσαλονίκης ὡς καὶ τὸν Μάϊο τοῦ 1968, ὁπότε καὶ μὲ συντακτικὴ πρᾶξι θὰ ἀπολυθῇ ἀπὸ τὸ Δικαστικὸ Σῶμα μαζὶ μὲ 29 ἄλλους Δικαστικοὺς λειτουργούς.  Στὸν ἐπίσημο προσκεκλημένο μας ἀπαγορεύεται ἀκόμη καὶ ἡ δικηγορία γιὰ τὴν ἐξασφάλισι τῶν πρὸς τὸ ζῆν. Θὰ ἐπανέλθῃ στὸ Δικαστικὸ Σῶμα μὲ τὴν ἀποκατάστασι τῆς Δημοκρατίας στὴν χώρα. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς δικτατορίας θὰ συλληφθῇ δύο φορές, τὴν δεύτερη γιὰ ἕνα περίπου χρόνο, ἀπὸ τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1970 ὡς τὸν Νοέμβριο τοῦ 1971, ὁπότε καὶ θὰ ἀποφυλακισθῇ, χωρὶς ποτὲ νὰ ἀποτολμηθῇ ἡ παραπομπή του σὲ δίκη καὶ ἀφοῦ στὸ μεταξὺ εἶχε κινηθῆ διεθνὴς κατακραυγὴ καὶ κινητοποίησι Εὐρωπαϊκῶν Δικαστικῶν ῾Ενώσεων.

᾽Αξίζει νὰ προσεχθῇ, γιὰ νὰ γίνῃ κατανοητὸ τὸ εὐθύγραμμο πάντοτε τῆς πορείας τοῦ ὑψηλοῦ προσκεκλημένου μας, ὅτι, ὅταν ᾔρθη κατὰ τὴν διάρκεια τῆς δικτατορίας ὁ ἀπαγορευτικὸς πρὸς δικηγορίαν νόμος γιὰ τοὺς ἀπολυθέντες, παρὰ τὸ δύσκολο τῆς πρὸς τὸ ζῆν καταστάσεώς του ἀπέκρουσε προτάσεις χρησιμοποιήσεώς του ὡς νομικοῦ συμβούλου εὐρώστων οἰκονομικῶν συγκροτημάτων, προσβλέπων πάντοτε πρὸς τὸν δικαστικὸν κλάδον καὶ στὴν ἀποτροπὴ δεσμεύσεων μετὰ τὴν ἀποκατάστασι τῆς νομιμότητος, ὅπως καὶ συνέβη.

῾Η πορεία του στὸ Δικαστικὸ Σῶμα συνοδεύθηκε ἀπὸ δύο γεγονότα, τὰ ὁποῖα τὸν ἔκαμαν παγκοσμίως γνωστὸ καὶ οἰκεῖο. Τὴν ὑπόθεσι τῆς δολοφονίας Λαμπράκη τὸ 1963 καὶ τὴν ὑπόθεσι τῆς ἐκδόσεως τοῦ γερμανοῦ τρομοκράτη Πόλε λίγο ἀργότερα.  Τὴν ὑπόθεσι τῆς δολοφονίας Λαμπράκη τὴν ἀναλαμβάνει καὶ τὴν φέρει εἰς πέρας ὡς ᾽Ανακριτὴς σὲ ἡλικία μόλις 33 ἐτῶν. Στὴν ὑπόθεσι Πόλε συμμετέχει τὸ 1976 ὡς μέλος τοῦ Πενταμελοῦς ᾽Εφετείου ᾽Αθηνῶν καὶ εἶναι αὐτός, ποὺ συνέταξε τὸ σκεπτικὸ τῆς ἀποφάσεως τῆς μὴ ἐκδόσεώς του στὴν Γερμανία, σκεπτικό, ποὺ δημοσιεύεται στὰ  Ποινικὰ Χρονικὰ  τοῦ 1976. Γιὰ τὸ τελευταῖο θὰ παραγγελθῇ ἐναντίον του πειθαρχικὴ δίωξι ἀπὸ τὸν τότε ῾Υπουργὸ Δικαιοσύνης Κωνσταντῖνο Στεφανάκη καὶ ὁ τότε Εἰσαγγελεὺς τοῦ ᾽Αρείου Πάγου Εὐστάθιος Μπλέτσας συντάσσει τὸ ἐναντίον του κατηγορητήριο. Δίωξι, ποὺ θὰ παύσῃ μὲ νόμο, ἔπειτα ἀπὸ τὸν θόρυβο καὶ τὴν κατακραυγή.

Πέρα ἀπὸ ἰδιοτέλειες καὶ μικρὰ ἤ μεγάλα συμφέροντα καὶ οἱ δύο ὑποθέσεις θὰ ἐπιβεβαιώσουν τὸ ἄτεγκτο στὴν ἐφαρμογὴ τοῦ Δικαίου καὶ τὴν ἀρετὴ τοῦ ὑψηλοῦ προσκεκλημένου μας, γεγονότα ποὺ θὰ ἐκτιμηθοῦν καὶ ἀπὸ αὐτούς, ποὺ δὲν εἶχαν κανένα λόγο νὰ τὸ κάνουν.

Καὶ εἶναι ἐνδεικτικὸ ὅ,τι σχετικὸ  μὲ τὸν ᾽Ανακριτὴ τῆς ὑποθέσεως τῆς δολοφονίας Λαμπράκη σημείωνε ἀπὸ τοῦ βήματος τῆς Βουλῆς ὁ τότε, τὸ 1963, ῾Υπουργὸς Δικαιοσύνης Βασίλειος Σακελλαρίου, ἀπαντῶντας σὲ ἐρώτησι τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου. Διαβάζουμε στὴν 5η συνεδρίασι ἀπὸ τὰ Πρακτικὰ τῆς Βουλῆς τῆς Τρίτης 23 ᾽Ιουλίου 1963 : «Αἰσθάνομαι, Κύριοι Βουλευταί, ἱκανοποίησιν νὰ διαβεβαιώσω τὴν Βουλήν, ὅτι τὸ ἔργον τῆς ἀνακρίσεως εὑρίσκεται εἰς στιβαρὰς χεῖρας. ῾Ομολογῶ, ὅτι ᾐσθάνθην καὶ αἰσθάνομαι μίαν βαθεῖαν ἱκανοποίησιν, ὅτι ὁ ᾽Ανακριτὴς διεξάγει τὸ ἔργον του μὲ ὅλην τὴν ἀμεροληψίαν καὶ τὴν ἀντικειμενικότητα καὶ μὲ ὅλην τὴν συναίσθησιν τῆς εὐθύνης καὶ τοῦ καθήκοντος νὰ ἀνακαλύψῃ καὶ νὰ διαλευκάνῃ ὅλας τὰς πτυχὰς τῆς ὑποθέσεως». Καὶ λίγο κατωτέρω : «Δὲν δύναμαι, Κύριοι Βουλευταί, νὰ σᾶς ἐκθέσω ἐν λεπτομερείᾳ  τὰς ἐντυπώσεις, τὰς ὁποίας ἀπεκόμισα ἀκούων τὸν ἐξαίρετον αὐτὸν ἄνδρα, τὸν ὁποῖον καὶ ἀπὸ τοῦ βήματος τούτου θεωρῶ χρέος νὰ ἐπαινέσω, τὸν ᾽Ανακριτὴν Κύριον Σαρτζετάκην, ὁ ὁποῖος διεξάγει τὸ ἔργον αὐτό. Τόσον, λέγω, συνεκινήθην, ὄχι μόνον ὡς ῾Υπουργός, ἀλλὰ καὶ ὡς ἁπλὸς πολίτης, ὅταν τὸν ἤκουσα διεκτραγῳδοῦντα τὰς δυσχερείας, τὰς ὁποίας εὑρίσκει ἐν τῇ ἐκτελέσει τῶν ἀνακριτικῶν του καθηκόντων». ῾Η ὑπόθεσις τῆς δολοφονίας Λαμπράκη κυρίως θὰ τὸν μετατρέψει σὲ παγκόσμιο σύμβολο μέσα ἀπὸ τὸ Ζ τοῦ Βασίλη Βασιλικοῦ, ποὺ μετεφράσθη σὲ ὅλες σχεδὸν τὶς γλῶσσες τοῦ κόσμου καὶ ἐν συνεχείᾳ μέσα ἀπὸ τὴν σχετικὴ κινηματογραφικὴ ταινία τοῦ Κώστα Γαβρᾶ, ποὺ θὰ προβληθῇ σὲ ὅλες τὶς κινηματογραφικὲς ἀνὰ τὸν κόσμο αἴθουσες.

Τὸν Δικαστὴ μὲ τὸ διεθνὲς κῦρος γνωρίζει ὁ Φρανσουὰ Μιττερράν, ὅταν προσφωνῶντας τον στὶς 12 Μαΐου 1986 στὸ ἀεροδρόμιο τοῦ ᾽Ορλύ, μεταξὺ ἄλλων, σημειώνει "Les Français vous connaissent très bien" («Οἱ Γάλλοι σᾶς γνωρίζουν πολὺ καλά»). ᾽Ενῷ τὸν Δικαστὴ τοῦ Δικαίου καὶ τῆς ᾽Αρετῆς, τὸν ἀσυμβίβαστο μπροστὰ στὶς χιλιάδες ἀντιδραστικὰ νησάκια τῆς ᾽Αμαλίας Φλέμιγκ, γνωρίζει καὶ τιμᾷ ἡ Πρόεδρος τοῦ Γαλλικοῦ ᾽Αρείου Πάγου τὸ 1986, σὲ πανηγυρικὴ συνεδρίασι τοῦ ὡς ἄνω Δικαστηρίου. ᾽Ενῷ τὸν παγκόσμιο Δικαστὴ ἐπίσης τοῦ Ζ καὶ τοῦ Κώστα Γαβρᾶ γνωρίζει καὶ τιμᾷ τὸ ᾽Ανώτατο Δικαστήριο τῆς Πορτογαλίας καὶ ὁ Πρόεδρός του Octavio Dias Garcias σὲ πανηγυρικὴ συνεδρίασι, τιμὴ ποὺ ἔγινε γιὰ πρώτη καὶ τελευταία ὡς σήμερα φορὰ στὴν ἱστορία τοῦ συγκεκριμένου Δικαστηρίου.

῾Ωστόσο πρόκειται γιὰ τιμές, ποὺ ὁ ὑψηλὸς προσκεκλημένος μας δὲν τὶς ἐπεδίωξε. ῞Οπως δείχνει ἡ στάσι του ἔναντι αὐτῶν, ποὺ ἄλλαξαν δρόμο στὴν πορεία, ὅταν κατάλαβαν, ὅτι τὸν Χρῆστο Σαρτζετάκη, ποὺ δὲν μπόρεσαν νὰ χρησιμοποιήσουν οἱ ἀντίπαλοί τους, δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ χρησιμοποιήσουν οὔτε οἱ ἴδιοι, γιατὶ ἡ πορεία του ἐξ ἀρχῆς ἦτο αὐτόνομη. ῏Ητο ἡ πορεία τοῦ χαμόδενδρου, ποὺ γίνεται δένδρο, πλατάνι καὶ βράχος.

᾽Αξίζει ἀσφαλῶς στὸ σημεῖο αὐτό, νὰ θυμηθοῦμε τὶ σχετικὸ ἔγραφε ἡ ᾽Αμαλία Φλέμιγκ σὲ βιβλίο της, ποὺ μετεφράσθη τελευταῖα στὴν ἑλληνική, γιὰ τὸν τιμώμενο, ποὺ μᾶς τιμᾷ σήμερα : «Θυμᾶμαι τὶς συζητήσεις μου μὲ τὸν Χρῆστο Σαρτζετάκη τὸ 1966, ὅταν τὸν πρωτογνώρισα στὸ Παρίσι. ῎Εξυπνος, μὲ βαθειὰ μόρφωσι, ἠ προσωποποίησι τῆς ἀκεραιότητος. ῏Ηταν ὑπερήφανος, ποὺ ἦταν Δικαστής. ῏Ηταν φανερό, πὼς δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ᾽χε διαλέξει ἄλλη σταδιοδρομία». Καὶ λίγο παρακάτω : « ῾Ο Σαρτζετάκης, ὁ τόσον ἀδέκαστος καὶ ἀμερόληπτος Δικαστής, δὲν θέλησε ποτὲ νὰ συνδεθῇ μὲ ὁποιοδήποτε πολιτικὸ κόμμα, μήπως καὶ ἐπηρεασθῇ ἡ ἀμεροληψία του. ᾽Αρνιόταν ἀκόμα καὶ νὰ ἐκφράσει τὶς πολιτικές του πεποιθήσεις. Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ τὰ φιλελεύθερα ἰδανικά μας ἦταν ἴδια. ᾽Ονειρευόμαστε καὶ οἱ δυὸ μιὰν ῾Ελλάδα, στὴν ὁποία θὰ δινόταν στὸ λαὸ παιδεία καὶ καλλιέργεια ἀντάξιά του. Καὶ ἡ δυνατότητα να ὁλοκληρωθῇ σύμφωνα μὲ τὴν φυσική του εὐφυΐα καὶ τὴν φυσική του τάσι. Αὐτὰ συζητούσαμε - συνεχίζει ἡ ᾽Αμαλία Φλέμιγκ - πολλὲς φορὲς μὲ τὸν Σαρτζετάκη καὶ συμφωνούσαμε, πὼς κάτι στραβὸ στὸν κυβερνητικὸ μηχανισμὸ καὶ στὴν πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα συνέθλιβε κάθε φιλελεύθερο διανοητὴ στὴν ῾Ελλάδα, ἐμπόδιζε τὴν πρόοδο. Μὰ ἐκεῖνος ἦταν αἰσιόδοξος. ῞Ολα θὰ διωρθώνονταν, μόνο μπροστὰ πάει τὸ ποτάμι, δὲν μπορεῖ νὰ γυρίσει πίσω καὶ ἂς τὸ σταματοῦν καμμιὰ φορὰ ἀντιδραστικὰ νησάκια. Καὶ μ᾽ ἔκανε νὰ ξαναβρίσκω τὸ ὄνειρο τῆς νιότης μου».

᾽Επιβεβαιώνοντας ὁ ὑψηλὸς προσκεκλημένος μας ὅσους λίγους, ὅπως ἡ ᾽Αμαλία Φλέμιγκ, τὸν γνώρισαν, μετὰ τὴν μεταπολίτευσι θὰ ἀρνηθῇ πεισματικά, προτιμῶντας τὸ δικαστικὸ λειτούργημα, νὰ εἰσέλθῃ στὴν πολιτικἠ, - ὅπως πρὶν εἶχε ἀρνηθῆ τοὺς οἰκονομικοὺς κολοσσούς,- ὅταν σχετικὲς προτάσεις τοῦ ἔγιναν καὶ  ἀπὸ τὸ ΠΑ.ΣΟ.Κ. καὶ  ἀπὸ τὴν Ε.ΔΗ.Κ., τότε, καὶ  ἀπὸ τὴν  Νέα Δημοκρατία  καὶ ἀπὸ τὰ κόμματα τῆς ᾽Αριστερᾶς. ᾽Ενῷ ἐπίσης ποτὲ ὁ ἴδιος δὲν μίλησε γιὰ τὰ πάθη του στὰ χρόνια τῆς δικτατορίας, οὔτε προσέτρεξε ποτὲ στὸ χρηματιστήριο νὰ ἐξαργυρώσει, τὸ 1974, τοὺς ἀγῶνες καὶ τὶς διώξεις του, ἐπιλέγοντας τὴν σιωπή.

᾽Ενδεικτικὸ τῆς συγκεκριμένης τοποθετήσεώς του εἶναι ἡ δήλωσί του στὰ μέσα ἐνημερώσεως στὶς 9 Μαρτίου 1985, ὅταν τοῦ προτείνεται ἀπὸ τὸν Πρόεδρο, τότε, τῆς Κυβερνήσεως ᾽Ανδρέα Παπανδρέου, νὰ ἀποδεχθῇ τὴν ὐποψηφιότητα γιὰ τὸ ὕπατο ἀξίωμα τῆς χώρας, στὸ ὁποῖο καὶ ἐκλέγεται μὲ τὴν ψῆφο τῶν πολιτικῶν δυνάμεων, ποὺ ἀντιπροσωπεύουν τὸ 65 % τοῦ ἐκλογικοῦ σώματος. «῾Η πρότασι - λέγει ὁ ὑψηλὸς προσκεκλημένος μας - ἦταν τελείως ἀπρόσμενη γιὰ μένα, ἄνθρωπο, ποὺ δὲν ἀναμίχθηκε στὴν ἐνεργὸ πολιτική, ἀλλὰ ἂς μοὺ ἐπιτραπῇ ἡ ὑπερηφάνεια, ἄνθρωπο μὲ πλήρη συνείδησι, πολιτικὴ συνείδησι, ὅπως πρέπει νὰ εἶναι κάθε ἐνεργὸς πολίτης, καὶ ταὐτόχρονα μὲ ὑπερκομματικὴ πάντοτε τοποθέτησι».

Κατὰ τὴν θητεία του στὸ ὕπατο ἀξίωμα τῆς χώρας, ὅπως καὶ ὡς τότε, ὁ Χρῆστος Σαρτζετάκης ὑπηρέτησε μὲ πάθος τὰ ἐθνικὰ δίκαια στὶς συναντήσεις του μὲ ξένους ἡγέτες καὶ τὸν ῾Ελληνισμό, ἐνῷ, ὁσάκις χρειάσθηκε ἡ παρέμβασί του στὰ πολιτικὰ πράγματα, ἄψογοι ἦσαν συνταγματικῶς οἱ χειρισμοί του, στὸν σχηματισμὸ λ.χ. τῶν Κυβερνήσεων τοῦ 1989 καὶ 1990, γεγονός, ποὺ ἀνεγνώρισαν οἱ τρεῖς τότε πολιτικοὶ ἡγέτες, ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης, ὁ ᾽Ανδρέας Παπανδρέου, ὁ Χαρίλαος Φλωράκης, μὲ δημόσιες δηλώσεις τους.

 

Κυρίες καὶ Κύριοι,

Στὰ χρόνια τοῦ εὐδαιμονισμοῦ, ποὺ μᾶς διακατέχουν, ὅταν ὀ ἄνθρωπος τείνῃ  νὰ ἀπολέσῃ τὴν ἀνθρώπινη διάστασί του καὶ τὰ ἔθνη τὴν αὐτοσυνειδησία τους, ἀντιμετωπιζόμενος ἀπὸ τὶς οἰκονομικὲς βιομηχανίες καὶ τὰ συμφέροντα ὡς καταναλωτικὴ μηχανή, τάσι ποὺ ἐπιτείνεται μὲ τὴν συμμετοχή μας στὴν ῾Ηνωμένη Εὐρώπη, φωτισμένοι ὁραματιστές, μὲ βαθύτατη πνευματικὴ ἐντιμότητα, ἀπαράμιλλη ψυχικὴ εὐγένεια καὶ γνήσια ἀρετή, ὅπως ὁ ὑψηλὸς προσκεκλημένος μας, πρέπει νὰ γίνωνται φάροι ἄσβεστοι στὴ μνήμη τῶν ἐπιγενομένων. ῍Αν εἶχαν ἀντιληφθῇ καὶ συνειδητοποιήσει, λ.χ., οἱ πολιτικὲς δυνάμεις τοῦ τόπου μόνο τὸ περιεχόμενο τοῦ ὅρου «ἀνάδελφος», ποὺ προσέδωσε στὸ ἔθνος μας ὁ πρῴην Πρόεδρος τῆς ῾Ελληνικῆς Δημοκρατίας καὶ σημερινὸς ἐπίσημος προσκεκλημένος μας, ἀσφαλῶς καὶ θὰ εἴχαμε ἀναλόγως προσαρμόσει τὴν στάσι μας ἔναντι τῶν ξένων καὶ θὰ εἴχαμε πιθανὸν ἀποφύγει πολλὰ δεινά.

Οἱ καιροί μας, κατὰ τὸν ὁραματιστὴ προσκεκλημένο μας, ἀπαιτοῦν ἀπὸ μᾶς καὶ κυρίως ἀπὸ τοὺς νέους μας ἐπαγρύπνησι καὶ ἀντίδρασι στὴν ἐπιβουλή, ποὺ ἐμφανίζεται ἀπειλητικὰ καὶ μὲ πολλὲς μορφές, ὅπως εἶναι ἡ πνευματικὴ ἀναιμία καὶ ἡ φθορὰ τῶν ἀξιῶν τοῦ πνευματικοῦ πολιτισμοῦ. Οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ θεσμοί, ἐπισήμανε πολλὲς φορὲς ὁ πρῴην Πρόεδρος, δὲν μποροῦν νὰ εὐδοκιμήσουν παρὰ στὸ βαθμὸ τῆς πνευματικῆς ἀναπτύξεως τῆς κοινωνίας, τὴν ὁποία καλοῦνται νὰ ὑπηρετήσουν.  Καὶ ἀσφαλῶς γιὰ ὅλους μας, καὶ ὄχι μόνον γιὰ τὸν Χρῆστο Σαρτζετάκη, «ἡ ἀταλάντευτη ἐπὶ 3.000 τώρα χρόνια πορεία τοῦ ῾Ελληνισμοῦ πρὸς τὴν κατεύθυνσι τῆς τηρήσεως τῶν ἰδίων πάντοτε ἰδανικῶν τῆς ἐλευθερίας, ἠθικῆς καὶ πνευματικῆς, καὶ τοῦ ἀνθρωπισμοῦ θὰ πρέπει νὰ ὁδηγῇ καὶ στὸ μέλλον τὰ βήματά μας ».

 

Κύριε Πρόεδρε,

Δὲν θέλω  νὰ κάνω κατάχρησι τῶν δικαιωμάτων, ποὺ μοῦ δίδει τὸ βῆμα, ἐπιτρέψτε μου μόνο νὰ σημειώσω, παραφράζοντας τὸν λόγο τῆς ᾽Αμαλίας Φλέμιγκ, ὅτι

γιὰ τὶς ἰδέες σας,

γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ κουβαλᾶτε μέσα σας καὶ

γιὰ τὸν ἑλληνισμό σας·

γιὰ τὸν ὁραματισμό σας, ποὺ τόσο χρειαζόμαστε ὡς Πανεπιστήμιο, ἀλλὰ καὶ τόσο χρειάζονται κυρίως οἱ νέοι μας, οἱ φοιτητὲς καὶ οἱ φοιτήτριές μας,

γιὰ τὸ ποτάμι, τὸ βίωμα τῶν ἴδιων ἰδανικῶν καὶ πόθων χιλιετιῶν τοῦ ῾Ελληνισμοῦ, ποὺ ἀσφαλῶς δὲν γυρίζει πίσω, - ἂς τὸ σταματοῦν κάπου-κάπου ἀντιδραστικὰ νησάκια,

γιὰ τὸ ὅραμα, τὸ ὄνειρο, τὸ χαμένο ἰδανικό, ποὺ μᾶς ξαναδίνετε σὲ καιροὺς χαλεπούς,

ἡ Γενικὴ Συνέλευσι τῆς Σχολῆς, στὴν ὁποία ἔχω τὴν τιμὴ νὰ εἶμαι Πρόεδρος, ὁμοφώνως ἀπεφάσισε νὰ σᾶς ἀπονείμει τὸν τίτλο τοῦ ᾽Επιτίμου Διδάκτορα.

Σᾶς εὐχαριστῶ θερμά, Κύριε Πρόεδρε, γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ μᾶς κάνετε, νὰ δεχθῆτε τὴν πρότασί μας.

᾽Επιθυμῶ νὰ σᾶς διαβεβαιώσω, καὶ ἀπὸ τὴν θέσι αὐτή, γιὰ τὰ εἰλικρινῆ αἰσθήματα χαρᾶς γιὰ τὴν ἐδῶ παρουσία σας καὶ ἀγάπης πρὸς τὸ πρόσωπό σας.

Καὶ πάλι σᾶς εὐχαριστῶ.-