Tὸ κείμενον, τὸ ὁποῖον ἀκολουθεῖ, ἐδημοσιεύθη

 τὴν  Παρασκευὴν 4^ην  Φεβρουαρίου 2011

εἰς τὴν ἀπογευματινὴν ἐφημερίδα τῶν Ἀθηνῶν

« Ε Σ Τ Ι Α ».

ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ

*******

  Τ Ο   Κ Α Τ Ο Χ Ι Κ Ο Ν   Δ Α Ν Ε Ι Ο Ν

Ἡ προβολὴ τῶν σχετικῶν ἑλληνικῶν ἀξιώσεων

*******

Τὰ τελευταῖα χρόνια ἀνεκινήθη τὸ ζήτημα τῶν ἑλληνικῶν ἀξιώσεων ἔναντι τῆς Γερμανίας διὰ τὰ δεινά, ποὺ ὑπέστημεν ἐξ αὐτῆς (καὶ τῆς Ἰταλίας) κατὰ τὸν β΄παγκόσμιον πόλεμον, ἐξ ἀφορμῆς ἐπιτυχοῦς  δικαστικῆς ἐπιδιώξεως ἀποζημιώ-σεως θυμάτων καὶ ἐπιχειρουμένης ἀναγκαστικῆς ἐκτελέ-σεως τῶν σχετικῶν καταψηφιστικῶν δικαστικῶν ἀποφά-σεων είς βάρος τοῦ γερμανικοῦ δημοσίου.

Τὸ θέμα ἀπησχόλησε, πλὴν τῶν ἀμέσως ἐνδιαφερομένων καὶ διαφόρων ὁμάδων πολιτῶν, εὐρύτατα καὶ τὸν τύπον. Μεταξὺ τῶν δημοσιευμάτων αὐτῶν συνετώτερα ἦσαν ἄρθρα τοῦ τέως Πρέσβεως τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννου Μπουρλογιάννη-Τσαγγαρίδη εἰς τὴν ἐφημερίδα ‘’ΕΣΤΙΑΝ’’, τὰ ὁποῖα ὅμως διελάμβανον τὴν ἱστορικὴν ἀνακρίβειαν, ὅτι δῆθεν τὸ ζήτημα ἀνεκινήθη ἐπισήμως ὑπὸ τῆς Ἑλλάδος ἔναντι τῆς Γερμανίας διὰ πρώτην φορὰν τὸ 1995.

Ἐπεβάλλετο ἐκ τούτου ἡ ἀνασκευὴ τοῦ ἱστορικοῦ αὐτοῦ ψεύδους, δεδομένου ὅτι πολὺ προηγουμένως, ἀπὸ τῆς πρώτης στιγμῆς, ἀλλὰ καὶ ὑπ’ἐμοῦ προσωπικῶς τὸ 1987 ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τῆς Προεδρίας μου, προεβλήθησαν ἐπισήμως ἀπὸ ἑλληνικῆς πλευρᾶς ὅλαι αἱ ἐκ τοῦ πολέμου ἀξιώσεις μας ἔναντι Γερμανίας (καὶ Ἰταλίας), διὰ πολεμικὰς ἐπανορθώσεις, ἀποζημιώσεις καὶ ἀποδόσεως τοῦ κατοχικοῦ δανείου.

Πρὸς τοῦτο καὶ ἀπέστειλα εἰς τὴν ΕΣΤΙΑΝ τὴν ἀπὸ 1.2.2011 ἐπιστολήν μου, δημοσιευθεῖσαν εἰς τὸ φύλλον τῆς 4.2.2011, σελ. 8 ἐντὸς πλαισίου, μὲ παρὰ πόδας ‘’ἀπάντησιν’’ τοῦ ἐλεγχομένου δι’ἀνακρίβειαν ἄρθρογράφου της.

Κατωτέρω παρατίθενται κατὰ πρῶτον ἡ ἐπιστολή μου καὶ ἐν συνεχείᾳ σύντομος σχολιασμὸς τῆς λογικῶς αὐτοφώρως ἑτοιμορρόπου ‘’ἀπαντήσεως’’ Μπουρλογιάννη.

Α)  Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΜΟΥ

ΧΡΗΣΤΟΣ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗΣ

Νέα Πεντέλη, 1^η Φεβρουαρίου 2011.

Ἐφημερίδα ΕΣΤΙΑΝ

Ἀνθίμου Γαζῆ  9

105 61  Ἀ θ ἠ ν α ς

estianews@otenet.gr

ΔΙΑ ΤΟ ΚΑΤΟΧΙΚΟΝ ΔΑΝΕΙΟΝ

Κύριε Διευθυντά,

                             Τακτικὸς ἀπὸ δεκαετιῶν ἀναγνώστης τῆς ἐγκρίτου ἐφημερίδος σας παρηκολούθησα καὶ τὰ πρόσφατα ἐνδιαφέροντα ἄρθρα τοῦ Πρέσβεως ἐ.τ. Ἰωάννη Μπουρλογιάννη – Τσαγγαρίδη ‘’Ἐγκλήματα πολέμου καὶ κρατικὴ ἑτεροδικία’’ (ΕΣΤΙΑ, 22.1.2011, ἀναδημοσίευσις παλαιοτέρου ἄρθρου), ‘’Οἱ γερμανικὲς ἀποζημιώσεις’’ (ΕΣΤΙΑ 14.1.2011) καὶ ‘’Μία διευκρίνηση γιὰ τὸ κατοχικὸ δάνειο’’ (ΕΣΤΙΑ 31.1.2011). Ὀρθῶς στὰ ἄρθρα αὐτὰ διακρίνονται οἱ ἔναντι τῆς Γερμανίας, γιὰ τὰ ὅσα δεινὰ ὑπέστημεν ἀπὸ αὐτὴν κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ β΄παγκοσμίου πολέμου, ἀξιώσεις μας σὲ πολεμικὲς ἐπανορθώσεις, ἀποζημιώσεις καὶ ἐπιστροφῆς τοῦ κατοχικοῦ δανείου. Σημειωτέον, ὅτι τὸ κατοχικὸν αὐτὸ δάνειον συνιστοῦσαν αἱ ἀναγκαστικῶς ἐπιβληθεῖσαι κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς κατοχῆς αὐθαιρέτως ὑπὸ μορφὴν προκαταβολῶν τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος ἀναλήψεις ποσῶν κατοχικῶν δραχμῶν ὑπὸ τῶν Γερμανικῶν καὶ Ἰταλικῶν Ἀρχῶν κατοχῆς, διὰ τὰς ὁποίας καὶ ἡ ἑλληνικὴ ἀξίωσις ἀποδόσεως τοῦ ἰσαξίου αὐτῶν.

Ὅμως στὴν ὅλη συνετὴν ἀνάπτυξιν ἀνέγνωσα μίαν ἀπρόσμενην ἀνακρίβεια, τὴν ἀκόλουθη :  Γράφει συγκεκριμένως ὁ διακεκριμένος διπλω- μάτης, ὅτι ‘’τὸ θέμα τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ Κατοχικοῦ Δανείου ἐτέθη στὴν Γερμανία γιὰ πρώτη φορὰ ἐπισήμως ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ κυβέρνηση στὴν ρηματικὴ διακοίνωση, ποὺ ἐπέδωσα στὸ Γερμανικὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν στὶς 14 Νοεμβρίου 1995, ὡς Πρέσβυς τῆς Ἑλλάδος στὴν Βόννη’’.  Ἔτσι ἐμφανίζεται, ὅτι ἡ ἐπίσημος Ἑλλὰς ὠλιγώρησε ἐπὶ μίαν ὁλόκληρον πεντηκονταετίαν μετὰ τὴν λῆξιν τοῦ πολέμου  νὰ θέσῃ τὸ θέμα τῆς ἀποδόσεως τοῦ κατοχικοῦ δανείου.

Αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι ἀληθές.  Ἀντιθέτως,  ἡ Ἑλλὰς ἀπὸ τῆς πρώτης στιγμῆς, ἤδη κατὰ τὴν Διάσκεψιν τῶν Γερμανικῶν Ἐπανορθώσεων στὸ Παρίσι προέβαλε κατὰ τὴν συνεδρίασιν τῆς 21^ης Δεκεμβρίου 1945 τὴν ἀξίωσιν περὶ πληρωμῆς τῆς ἀξίας τῶν ἐν λόγῳ προκαταβολῶν τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος ἔναντι ἐξόδων κατοχῆς, δηλαδὴ ἀποδόσεως τοῦ κατοχικοῦ δανείου. Τὸ αἴτημα τότε δὲν ἐτελεσφόρησε, ἀλλὰ ἡ Ἑλλάς, ἐπιφυλαχθεῖσα, τὸ ἐπανέλαβε ἔναντι τῆς Γερμανίας καὶ κατὰ τὴν Συνδιάσκεψιν τοῦ Φεβρουαρίου 1951 στὸ Λονδῖνον, ἀναβληθείσης ὅμως καὶ πάλιν ἐπ’αὐτοῦ ἀποφάσεως. Τὴν αὐτὴν ἀξίωσιν ὑπέβαλεν ἡ Ἑλλὰς καὶ ἔναντι τῆς Ἰταλίας κατὰ τὴν Διάσκεψιν τῆς Συνθήκης Εἰρήνης μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Ἰταλίας. Καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Βουλὴ ἠσχολήθη μὲ τὸ θέμα κατὰ Φεβρουάριον 1953 κατόπιν ἐρωτήσεως διαπρεποῦς μέλους της, τοῦ βουλευτοῦ Φλωρίνης καὶ τέως Ὑπουργοῦ ἀειμνήστου Γεωργίου Μόδη, καταγομένου ἀπὸ τό, ὑπὸ τῶν σκοπιανῶν κατεχόμενον, ἑλληνικώτατον Μοναστῆρι.

Ἡ ἐπίσημος Ἑλλὰς λοιπὸν δὲν ἠδράνησε, ἀλλὰ ἀπὸ τῆς πρώτης στιγμῆς καὶ ἐπανειλημμένως ἔκτοτε ἀνεκίνησε τὸ θέμα.  Αὐτὸ ἔγινε  καὶ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τῆς ἰδικῆς μου Προεδρίας, κατὰ κάποιον τρόπον μὲ πρωτοβουλία μου ὑπὸ τὶς ἀκόλουθες συνθῆκες.  Πρὶν ἀπὸ τὴν ἐπίσημον ἐπίσκεψι κατὰ Ἰούνιον 1987 στὴν Ἑλλάδα τοῦ Προέδρου τῆς Ὁμοσπονδιακῆς Δημοκρατίας τῆς Γερμανίας ( τότε Δυτικῆς Γερμανίας ) φὸν Βαϊτσζαῖκερ, εἰς τὸν διαβιβασθέντα ὑπὸ τοῦ Ὑπουργείου μας τῶν Ἐξωτερικῶν πρὸς ἐμὲ ἐνημερωτικὸν φάκελον ἐπὶ τῶν ἑλληνογερμανικῶν σχέσεων – παρόμοιος τοῦ ὁποίου εἶχεν ἀποσταλῆ καὶ εἰς τὸν Πρωθυπουργόν - παρετήρησα, ὅτι ἀπουσίαζεν ἀναφορὰ εἰς τὰς ἐκκρεμεῖς ἐκ τοῦ κατοχικοῦ δανείου ἀξιώσεις μας.  Τὸ θέμα τὸ ἐγνώριζα ἤδη ἀπὸ ἐμβριθῆ μελέτην τοῦ Καθηγητοῦ μου τῆς Δημοσίας Οἰκονομικῆς εἰς τὸ Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης ἀειμνήστου Παναγιώτου Δερτιλῆ ὑπὸ τὸν τίτλον ‘’ Ἀριθμοὶ καὶ κείμενα τῶν ἐξόδων κατοχῆς καὶ ἡ ἀξίωσις τῆς Ἑλλάδος’’ (Ἀθῆναι 1964).  Πρόκειται περὶ ἐπιστημονικῆς, ἐμπεριστατωμένης μελέτης ἑνὸς διαπρεποῦς οἰκονομολόγου μὲ διεθνῆ ἀναγνώρισιν ἐκ τῆς πληθώρας (καὶ) τῶν εἰς ἀγγλικήν, γαλλικήν, ἰταλικὴν καὶ γερμανικὴν γλῶσσαν δημοσιευθεισῶν μελετῶν του, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ διὰ τὰς ἐκ τοῦ α΄παγκοσμίου πολέμου ἀντιστοίχους ἀξιώσεις τῆς Ἑλλάδος διὰ πολεμικὰς ἐπανορθώσεις καὶ ἀποζημιώσεις ἔναντι τῆς Γερμανίας καὶ τῆς Βουλγαρίας. Μάλιστα, ἐὰν δὲν ἀπατῶμαι, ὁ Καθηγητὴς αὐτὸς ἐχρησιμοποίησε πρῶτος τεκμηριωμένως τὸν ὅρον «κατοχικὸν δάνειον», ὁ ὁποῖος σὲ κανένα ἐπίσημο κείμενο τῆς κατοχικῆς περιόδου δὲν ἀναφέρεται.  Γνώστης λοιπὸν τοῦ θέματος, ἀμέσως  ἐπεκοινώνησα τηλεφωνικῶς μὲ τὸν τότε Πρωθυπουργὸν Ἀνδρέαν Παπανδρέου, ἐπισημαίνων τὴν παράλειψιν. Ὁ ἀείμνηστος, χαρακτηριστικῆς πνευματικῆς εὐστροφίας,  Πρωθυπουργὸς εὐθὺς μετὰ τὸ τηλεφώνημά μου ἐνημερώθη ἐπὶ τοῦ θέματος ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖον Ἐξωτερικῶν καὶ τὸ συνεζήτησεν ἀκολούθως μαζί μου, τότε μάλιστα τοῦ ἔδωσα καὶ φωτοαντίγραφον τῆς ἀνωτερω ἐκ σελίδων 32 μελέτης τοῦ Καθηγητοῦ Δερτιλῆ, μοῦ ἐτόνισε δέ, ὅτι ἐπιβάλλεται καὶ πρέπει νὰ θέσωμεν τὸ θέμα εἰς τὸν ἀναμενόμενον Γερμανὸν Πρόεδρον.  Πρᾶγμα, τὸ ὁποῖον καὶ ἔγινε καὶ ἀπὸ ἐμέ, κατὰ τὴν πλέον τῆς ὥρας κατ’ ἰδίαν συνάντησιν-συνομιλίαν μας εἰς τὸ Προεδρικὸν Γραφεῖον μὲ τὸν εὐπατρίδην Γερμανὸν Πρόεδρον, κατὰ τὴν ὁποίαν μεταξὺ καὶ τῶν ἄλλων ἐθνικῶν μας θεμάτων (τοῦ λεγομένου ‘’μακεδονικοῦ’’, τοῦ Αἰγαίου καὶ τῶν σχέσεών μας μὲ τὴν Τουρκίαν, τοῦ Κυπριακοῦ, κλπ.) ἔθιξα καὶ συνεζήτησα καὶ τὸ προκείμενον θέμα. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν Πρωθυπουργὸν κατὰ τὰς ἰδικάς του μὲ τὸν Γερμανὸν Πρόεδρον συναντήσεις.  Μετὰ δὲ τὸ πέρας τῆς ἐπισήμου αὐτῆς ἐπισκέψεως τοῦ Γερμανοῦ Προέδρου καὶ ἀρκετὰ τηλεγραφήματα τῆς Πρεσβείας μας στὴν Βόννη, τῶν ὁποίων, ὡς καὶ ὅλων τῶν Πρεσβειῶν μας, ἐλάμβανον γνῶσιν, διότι ἀντίγραφα αὐτῶν διεβιβάζοντο καθημερινῶς στὴν Προεδρία τῆς Δημοκρατίας, ἀνεφέροντο καὶ  σὲ σχετικὲς πρὸς τὶς ἐν γένει ἀξιώσεις μας ἔναντι τῆς Γερμανίας ἐνέργειές της.  Φυσικὰ ἀγνοῶ τὰ μετὰ τὴν Προεδρικήν μου θητείαν, δηλαδὴ μετὰ τὸν Μάϊον τοῦ 1990, γενόμενα.

Καὶ ἐν συμπεράσματι :  Στὴν Γερμανία δὲν ἐτέθη τὸ θέμα τοῦ κατοχικοῦ δανείου γιὰ πρώτη φορὰ μὲ τὴν ρηματικὴ διακοίνωσι τῆς 14.11.1995, ποὺ ἐπέδωσε στὸ Γερμανικὸν Ὑπουργεῖον Ἐξωτερικῶν στὴν Βόννη ὁ Πρέσβυς μας Κύριος Ἰωάννης Μπουρλογιάννης –Τσαγγαρίδης. Ἡ Ἑλλὰς εἶχεν ἐπισήμως θέσει ἔναντι τῆς Γερμανίας καὶ Ἰταλίας τὸ θέμα καὶ τοῦ κατοχικοῦ δανείου, ὅπως καὶ τῶν ἄλλων γιὰ πολεμικὲς ἐπανορθώσεις καὶ ἀποζημιώσεις ἀξιώσεών μας ἀπὸ τῆς πρώτης στιγμῆς, ἤδη ἀπὸ τὸ 1945, καὶ ἐπανειλημμένως ἔκτοτε τὸ ἀνεκίνησε.-

Μὲ τὴν προσήκουσα τιμὴ

Χρῆστος Α. Σαρτζετακης

Ἁγίας Σοφίας 6,  152 36  Νέα Πεντέλη    

Β)  ΕΠΙ  ΤΗΣ  ‘’ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΣ’’  ΜΠΟΥΡΛΟΓΙΑΝΝΗ.

Παρὰ πόδας τῆς δημοσιευθείσης αὐτῆς ἐπιστολῆς μου καὶ ἐντὸς τοῦ αὐτοῦ πλαισίου ἡ ΕΣΤΙΑ κατεχώρισε καὶ ἀπάντησιν τοῦ κ. Μπουρλογιάννη, εἰς τὴν ὁποίαν, -  ἐνῷ δὲν ἀναιρεῖται οὐδὲ λέξις ἐκ τῶν γραφομένων μου καὶ ἀντιθέτως συνομολογεῖται, ὅτι ὄντως ἡ Ἑλλὰς εἶχε προβάλει «τὴν ἀξίωση γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ δανείου ἤδη στὴ Διάσκεψη τῶν Γερμανικῶν Ἐπανορθώσεων στὸ Παρίσι τὸ 1945 ..., ὡς καὶ μεταγε-νεστέρως», - περιλαμβάνεται καὶ ἡ παράδοξος ἄποψις, ὄτι πρὸ τῆς ἑνοποιήσεως τῶν δύο Γερμανιῶν δὲν ἦτο ὥριμος ἡ σχετικὴ ἀξίωσις τῆς Ἑλλάδος, ἀφοῦ ὁ διακανονισμὸς τοῦ θέματος «ἀνεβάλλετο μέχρι τῆς ὑπογραφῆς τῆς Συνθήκης Εἰρήνης» καὶ ἑπομένως οὔτε δυνατή, ὅπως γράφῃ, «ἡ ἐπίσημη προβολὴ τῶν ἑλληνικῶν ἀξιώσεων», ἡ ὁποία μόνον μετὰ τὴν Συνθήκην Ἑνοποιήσεως τῶν δύο Γερμανιῶν τῆς 31.8.1990 καὶ δυνάμει τοῦ ἄρθρου 7 τῆς Συνθήκης τῆς Μόσχας τῆς 12.9.1990 περὶ Ὁριστικῆς Ρυθμίσεως τῶν θεμάτων, ποὺ ἀφοροῦν τὴν Γερμανία, κατέστη δυνατή, ἡ ἐπίσημη αὐτὴ προβολή, ἡ ὁποία καὶ ἔγινε μὲ τὴν ὑπ’αὐτοῦ ἐπιδοθεῖσα ρηματικὴ διακοίνωσι, ἀφοῦ τότε μόνον «ὡρίμασε» ! 

 Ἐπὶ τῆς προκειμένης ‘’ἀπαντήσεως΄΄ Μπουρλογιάννη θὰ πρέπει κατὰ πρῶτον νὰ παρατηρήσω, ὅτι οὐδέποτε προεβλήθη ἀπὸ γερμανικῆς πλευρᾶς, οὔτε ὅταν ἀνεκινήθη τὸ θέμα ἀπὸ ἐμὲ  ὡς Πρόεδρον τῆς Δημοκρατίας ἢ τὸν Πρωθυπουργόν, ἡ ἀντίρρησις, ὅτι οἱ σχετικὲς ἀξιώσεις τῆς Ἑλλάδος δὲν εἶναι ‘’ὥριμες’’ !  Καὶ νὰ ἐπισημάνω κυρίως, ὅτι ἡ παραδοξολογία τῆς ‘’ἀπαντήσεως’’ εἶναι αὐτόφωρος, ἀφοῦ κατὰ τὴν λογικήν της :

·         (α)  ἐὰν δὲν ἐπήρχετο ἡ συνένωσις τῶν δύο Γερμανιῶν, οἱ ἀξιώσεις τῆς Ἑλλάδος ἔναντι τῆς Γερμανίας διὰ πολεμικὰς ἐπανορθώσεις, ἀποζημιώσεις καὶ τὸ κατοχικὸν δάνειον ποτὲ δὲν θὰ ὡρίμαζαν καὶ ἐκ τοῦ λόγου τούτου δὲν θὰ ἦτο ποτὲ δυνατὴ ἡ ἐπιδίωξις τῆς ἱκανοποιήσεώς    των !

·         (β)   ὅλαι αἱ  -  προηγηθεῖσαι τῆς, ἐπιδοθείσης ἀπὸ αὐτόν, ὡς Πρέσβυν μας εἰς Βόννην, τὴν 14.11.1995 ρηματικῆς διακοινώσεως τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως πρὸς τὸ Γερμανικὸν Ὑπουργεῖον Ἐξωτερικῶν ἐπανει-λημμένως -  συναφεῖς ἐνέργειαι τῶν Ἑλληνικῶν Κυβερνήσεων, πρῶτον, δὲν ἦσαν ἐπίσημοι (!), ὡς ἐὰν  εἶναι νοητόν, ὅτι προηγουμένως ἐνεργοῦσεν ἐπὶ τοῦ θέματος  ἡ Ἑλλὰς δημοσίως μὲν (εἰς συνέδρια εἰρήνης κλπ.), πλὴν ἀνεπισήμως (!), καἰ,  δεύτερον, ἦσαν ἀπερίσκεπτοι καὶ ἄστοχοι, δεδομένου, ὅτι ἐπεδίωκον τὴν ἱκανοποίησιν ἀξιώσεων μὴ ὡρίμων ! 

·         (γ)    μόνον ἡ ὑπ’αὐτοῦ ὡς Πρέσβεως ἐκ μέρους τῆςἙλληνικῆς Κυβερνήσεως ἐπιδοθεῖσα, ὡς ἀνωτέρω, ρηματικὴ διακοίνωσις εἶχεν ἐπίσημον χαρακτῆρα, ἐνῷ αἱ σχετικαὶ άναφερόμεναι εἰς τὸ κείμενόν μου ἐνέργειαι προβολῆς τῶν ἀξιώσεων τῆς Ἑλλάδος τὸ 1987 ὑπ’ ἐμοῦ ὡς Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας καὶ τοῦ Ἕλληνος Πρωθυπουργοῦ πρὸς τὸν Γερμανὸν Πρόεδρον, ἀσφαλῶς δὲ καὶ προηγούμεναι, ἴσως δὲ καὶ ἑπόμεναι παρόμοιαι ὑπὸ ἄλλων, δὲν ἦσαν ἐπίσημοι (!), ὡς ἐὰν εἶναι ποτὲ δυνατόν, νὰ νοηθῇ ἐπισημότερος λόγος δι’ἕνα Κράτος ἀπὸ αὐτὸν τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας καὶ τοῦ Πρωθυπουργοῦ κατὰ τὰς ἐπισήμους συναντήσεις των...

Βεβαίως τὰ λάθη εἶναι ἀνθρώπινα.  Καὶ ἡ ἀναγνώρισις δημοσίως ἑνὸς λάθους εἶναι ἴσως διὰ πολλούς, κυρίως τοὺς κατεχομένους ἀπὸ ἀμάθειαν καὶ δοκησισοφίαν, ὀδυνηρά. Ὅμως ἀσφαλῶς χειροτέρα εἶναι ἡ προσπάθεια δικαιολογήσεως ἑνὸς λάθους μὲ αὐτοφώρους παραδοξολογίας καὶ λογικὰ ἀδιέξοδα, ὅπως αἱ προκείμεναι.  Προτιμωτέρα ἦτο καὶ εἰς τὴν περίπτωσιν ἡ ἐπιλογὴ τῆς σιωπῆς ...

Νέα Πεντέλη, 5^η Φεβρουαρίου 2011

Χρῆστος Α. Σαρτζετάκης